.....................Półprzewodnik.......................: Jesienne wakacje w Bieszczadach czyli korzyści z zaniku produkcji chlorofilu

Jesienne Bieszczady to klasyk październikowych wyjazdów. Myślę, że gdyby stworzyć jakiś ranking jesiennych kierunków podróży po Polsce to Bieszczady były by w pierwszej trójce. Za co taka wysoka ocena? Za przestrzeń i kolory. Za niezliczone odmiany żółci, czerwieni, ugru, zieleni ozdobione przy sprzyjającym szczęściu błękitem. Te kolory to oczywiście efekt przebarwiającej się roślinności. Efekt mieszanych lasów, gdzie żółta a potem świecąca czerwienią buczyna kontrastuje z zimozielonymi igłami świerków, a wielkie połacie traw na połoninach dopełniają ciepłą paletę rudościami i beżami.

Jesienią gdy dzień staje się coraz krótszy, zanika produkcja chlorofilu, odpowiedzialnego za zielony kolor liści. Ujawnia się wtedy obecność innych barwników: m.in. karotenów i ksantofili i to właśnie one są odpowiedzialne za mozaikę barw, którą możemy zaobserwować podczas jesiennych spacerów. Kolejnym etapem jest produkcja hormonów roślinnych - kwasu abscysynowego, etylenu. Powodują one zwiększoną aktywność enzymów rozkładających celulozę i pektyny, w wyniku czego następuje przebarwienie, a ostatnim etapem jest opadnięcie liścia.

Ten barwny przysmak jest w nieustannej modulacji, kształtują go pory dnia, oświetlenie, pogoda. Sytuacja jest dynamiczna, zmiana jest nieustająca. Coraz niższa temperatura powoduje nasycenie barw, aż do po ich utratę, kiedy liście nie są już w stanie trzymać się drzew.

Widokom sprzyja wielkość gór, niezalesiona część szczytów, rozległe przestrzenie. Jesienią Bieszczady, mimo niezwykłych walorów o tej porze, pustoszeją. Odległość od wielu innych rejonów Polski powoduje, że nie łatwo tu wybrać się tylko na weekend. W drugiej połowie września i październiku proponuję te same szlaki co latem. I te najbardziej znane, czyli po połoninach, Caryńskiej i Wetlińskiej, na Tarnicę, Rozsypaniec czy Bukowe Berdo i trochę mniej uczęszczane, np. po Dolinie Otrytu.

Przygotowując się do wędrówki należy jednak pamiętać, że o tej porze roku jest rano i wieczorem znacznie chłodniej, zdarzają się już przymrozki, mgły i pierwsze opady mokrego śniegu. Dzień jest znacznie , krótszy i należy wszystko to wziąć pod uwagę.

Gdzie spać w Bieszczadach?

Osobiście najbardziej lubię w schroniskach, teraz często pustych. Bacówka w Cisnej, schronisko na Połoninie Wetlińskiej, bacówka „Pod Małą Rawką”, czy np. „Chata Socjologa”. Są oczywiście i inne możliwości, jest w czym wybierać, bo o miejsca jesienią nietrudno. Co warto zobaczyć? Wszystko! Szczególnie polecam połoniny – Caryńską i Wetlińską, Bukowe Berdo, Rozsypaniec, Dolinę Otrytu.

Trzeba mieć także świadomość, że choć Bieszczady jesienią są piękne, to tę urodę można dostrzec przy sprzyjającej pogodzie. Mnie udało się za trzecim wyjazdem. Podczas dwóch pierwszych mżyło, padało, lało. Widoczność była tak ograniczona, że można było nie zorientować się, że jest się w górach. Kolejna tutaj podróż zrekompensowała jednak wszystko.